Een studie naar het concept groepsdruk

Wat is groepsdruk? Hoe werkt groepsdruk? En is het mogelijk om groepsdruk (van buitenaf) te beïnvloeden? Dat zijn de centrale vraagstellingen van dit onderzoek dat de Vrije Universiteit in opdracht van het WODC uitvoerde.

Beschrijving

Het onderzoek richt zich op de processen binnen en tussen groepen (intra- en intergroepsprocessen), waarbij druk ontstaat die kan uitmonden in deviant of crimineel gedrag.

Probleemstelling

Er zijn verschillende redeneren om groepsdruk nader te onderzoeken. Als eerste is er de relatie met deviant of zelfs crimineel gedrag. Zo zijn er diverse bronnen die melding maken van personen die onder sterke druk van een groep (vriendengroep, jeugdbende, familie, actiegroep, sekte, etnische, religieuze of politieke groep) zich schuldig hebben gemaakt aan delicten (straatroof, niet-vrijwillige seks, vrouwenbesnijdenis, diefstal, gearrangeerde huwelijken, eergerelateerd geweld). Kenmerkend voor deze situaties zou zijn dat deze individuen zich niet of zeer moeilijk uit de groep kunnen losmaken.

In de tweede plaats is het zo dat, wanneer individuen onder zware druk kunnen worden gezet om bepaald gedrag te vertonen, dit een aantasting is van hun recht om vrij van dwang te leven.

Doelstelling

Onderzoek moet aanknopingspunten bieden om de positie van het individu ten opzichte van de groep te verstevigen. Te denken is aan preventie in de vorm van empowerment, ondersteuning en bescherming van kwetsbare individuen of van groepen als geheel. Tevens kan worden onderzocht hoe factoren die druk bevorderen zijn tegen te gaan in de omgeving van individuen en groepen.

Of omgekeerd, hoe factoren die groepsdruk verminderen kunnen worden bevorderd. Ook crimineel gedrag kan een uitkomst zijn van groepsdruk. Om de kwalijke gevolgen hiervan de kop in te drukken, kan men zich afvragen of repressieve maatregelen moeten worden genomen jegens individuele daders of jegens groepen.

Auteurs

J.D. de Jong, F. van Gemert.

Organisatie

Vrije Universiteit (Faculteit der Rechtsgeleerdheid) in opdracht van het WODC.

ISBN

ISBN 978-94-90775-05-6