Koppelwerk

Jongerenoverlast in de wijk voorkomen en aanpakken, dat is het doel van Koppelwerk, een samenwerking tussen de wijkagent en de jongerenwerker. Daarbij ligt de nadruk op preventie.

Koppelwerk ‘monitort’ de jeugdige straatgroepen en wordt ingezet voor vroegsignalering en vroeginterventie.

Binnen Koppelwerk praten de wijkagent en de jongerenwerker samen met buurtbewoners en jongeren. Ze maken jongeren bewust van de effecten van hun gedrag. Het koppel wijkagent/jongerenwerker maakt samen plannen om jongeren op het rechte pad te houden.

Koppelwerk gaat verder dan alleen overleg tussen professionals. De koppels gaan samen de straat op en doen samen huisbezoeken. Ze organiseren multidisciplinaire overleggen in zorgsituaties en schalen op als een jongere of jeugdgroep dreigt vast te lopen.

Koppelwerk in Zwolle maakt deel uit van de ketenaanpak voor hangjongeren/straatjeugd met een hoger risicoprofiel. Waar nodig schaalt koppelwerk op naar een persoonsgerichte of groepsgerichte aanpak.

Vanuit hun reguliere werk hebben koppelwerkers een sterke informatiepositie. Samen geven ze aandacht aan jongeren, zetten in op beschermende factoren en zorgen dat jongeren bewust zijn van bestaande risicofactoren.

De jongerenwerker wil de talenten van de jongeren ontwikkelen en heeft veel kennis van wat jongeren bezighoudt, hun motivatieredenen, hun sociaal netwerk en hun belevingswereld. De jeugd- of wijkagent reageert vooral op (on)veiligheid in de stad en weet veel van de omgevingsrisico’s en risicomilieus waar jongeren tegenaan kunnen lopen. In de praktijk komen beide aspecten terug: veiligheid en de ontwikkeling van jongeren. Juist de combinatie zorgt ervoor dat jongeren makkelijker zijn aan te spreken en te corrigeren.

8 elementen tonen de meerwaarde aan:

• De jongeren zijn niet langer anoniem, maar bekend bij politie en jongerenwerk. Andersom kennen de jongeren de jeugd- of wijkagent en de jongerenwerker bij gezicht of van naam.
• Het voorkomen en tegengaan van jeugdoverlast (preventie én repressie).
• Er is een gerichte systeembenadering.
• Er is een goede informatiepositie over de jongeren, hun sociale context en de problemen/risico’s.
• Het kost (bijna) geen extra tijd en capaciteit en is gemakkelijk in te voeren.
• De participatie van bewoners wordt versterkt.
• De gemeente heeft een direct instrument in handen bij overlastmeldingen.

Is opschalen noodzakelijk, dan gebeurt dit van onderop, vanuit het operationeel kader. Dit vergroot het draagvlak voor de aanpak.

De doelgroep bestaat vooral uit risico- en probleemjongeren, omdat deze de grootste kans lopen om af te glijden in de criminaliteit. Zij zijn vaker betrokken bij overlast en komen eerder in aanraking met criminaliteit.

Een duo van het koppelwerk bestaat uit een ambulant jongerenwerker en een jeugd- of wijkagent.

Koppelwerkers doen hun eigen werk, en werken een paar keer per maand in een koppel. Er is (bijna) geen extra inzet nodig in uren of mankracht. Het koppelwerk is een direct middel om in te zetten: er is niets anders nodig dan de koppelwerkers zelf. Er moet wel aandacht zijn voor coaching en training.

Travers ontwikkelde een volledig handboek met een bijpassend lespakket.

Problemen worden dankzij Koppelwerk sneller opgelost en veelal voorkomen. Bovendien leren jongeren de politie op een positieve(re) manier kennen. Dit alles leidt tot minder herhaling van overlast.

De effecten van Koppelwerk zijn lastig met cijfers te onderbouwen. De winst zit zowel in jongeren aanspreken op hun gedrag, als in het ondersteunen van jongeren om wat van het leven te maken. Vooral de preventieve manier van werken is hierbij belangrijk.

Collega’s steunen dit werk en doen er een beroep op als het nodig is. Voor de gemeente Zwolle is Koppelwerk een belangrijk instrument in het jeugdbeleid.

Bureau Beke heeft eind 2020 onderzoek gedaan naar de aanpak op rondhangende jeugdgroepen in Zwolle. Daarin is ook het koppelwerk meegenomen. In april 2021 verschijnt het onderzoeksrapport.