Onderzoek: Kinderen als slachtoffer, getuige of dader van huiselijk geweld

In het rapport ‘Kinderen als slachtoffer, getuige of dader van huiselijk geweld’ uit 2022 werd gekeken naar de aard en afhandeling van door de politie bij ZSM aangebrachte zaken van huiselijk geweld waarbij minderjarigen zijn betrokken. De ZSM aanpak is voor zaken waarbij een verdachte is aangehouden voor criminaliteit die veel voorkomt zoals mishandeling, diefstal of vernieling.

Dit onderzoek is interessant voor jeugdprofessionals die meer willen weten over kindermishandeling en de invloed van corona hierop. Het onderzoek laat zien dat het aantal meldingen van huiselijk geweld niet hoger was tijdens de coronapandemie dan daarvoor. Ook lijken de meldingen niet ernstiger te zijn geworden. Wél blijkt dat tijdens de pandemie minderjarigen vaker betrokken waren bij incidenten. Ook deze ervaringen met huiselijk geweld in de kindertijd kan langdurige en ernstige gevolgen hebben op het leven van kinderen en hun naasten.

Maatschappelijk probleem

Hoewel huiselijk geweld en kindermishandeling alom worden erkend als groot maatschappelijk probleem, is nog veel onbekend over de precieze omvang en ernst. Dagelijks komen meldingen van huiselijk geweld binnen bij de verschillende ZSM-locaties in Nederland. Binnen ZSM worden zaken van veelvoorkomende criminaliteit door verschillende partners (onder andere Openbaar Ministerie, politie, Veilig Thuis) besproken en streeft de officier van justitie ernaar binnen 9 uur een besluit te nemen over het vervolg in een zaak.

Om de meldingen van huiselijk geweld en de betrokkenheid van minderjarigen in kaart te brengen, zijn gedurende 4 maanden alle binnengekomen meldingen van huiselijk geweld bij een ZSM-locatie in een grote stad in Nederland bestudeerd. De meeste meldingen hadden betrekking op een geweldsincident tussen partners of ex-partners.

Minderjarigen

Bij minimaal een derde van de meldingen waren één of meerdere minderjarigen betrokken. Waarschijnlijk ligt het werkelijk aantal hoger, omdat niet voor alle meldingen bekend is of minderjarigen betrokken zijn. Meestal zijn minderjarigen getuige van geweld tussen hun ouders. Veel minder vaak zijn minderjarigen zelf direct slachtoffer van het geweld of zijn zij de pleger.

De uitbraak van de coronapandemie ten tijde van het onderzoek bood een uitgelezen kans om de invloed van de isolerende maatregelen op de aard en omvang van huiselijk geweld te onderzoeken. Doordat het huidige onderzoek al liep in de maanden voor corona, was het mogelijk meldingen van huiselijk geweld in de maanden voor de intrede van corona te vergelijken met de meldingen van huiselijk geweld die in de eerste 15 weken van de beperkende maatregelen (waaronder de intelligente lockdown) bij ZSM binnenkwamen.

Hieruit blijkt dat niet meer meldingen van huiselijk geweld bij de onderzochte ZSM-locatie binnenkwamen dan in een even lange periode in het najaar voorafgaand aan de pandemie. Ook de aard van het geweld (fysiek, psychisch, vernieling), de ernst van het geweld (afgaande op de verwondingen bij het slachtoffer) en de relatie tussen dader en slachtoffer was niet anders. Wel waren vaker dan voor de pandemie minderjarigen betrokken bij de geweldsincidenten, net als voor de pandemie meestal als getuige.