School en veiligheid

De school moet voldoen aan wettelijke verplichtingen, zoals een schoolveiligheidsplan hebben, de Wet op de Arbeidsomstandigheden naleven, seksueel misbruik melden en actief burgerschap en sociale integratie bevorderen. Instanties zoals de gemeente en de onderwijs- en arbeidsinspectie toetsen of scholen aan deze eisen voldoen.

De wet Veiligheid op school regelt dat scholen zich moeten inspannen om pesten tegen te gaan en de sociale veiligheid op school verbeteren. Scholen zijn volgens deze wet verplicht een aanspreekpunt te hebben waar leerlingen en ouders pesten kunnen melden. Ook moet er een coördinator zijn voor het pestbeleid op school.

De wet regelt daarnaast een zorgplicht. Scholen moeten veiligheidsbeleid uitvoeren, een coördinator aanstellen en jaarlijks de veiligheidsbeleving monitoren. Meer informatie over de zorgplicht, lees je in de brochure Zorgplicht sociale veiligheid leerlingen op school.

Een school mag controleren of er verboden voorwerpen aanwezig zijn in kluisjes van leerlingen. Deze controles worden altijd uitgevoerd in aanwezigheid van 2 personeelsleden onder verantwoordelijkheid van de schoolleiding. Dit recht moet wel in de huurvoorwaarden worden vermeld en/of in het schoolveiligheidsplan of -reglement zijn opgenomen. De politie mag bij de kluiscontrole aanwezig zijn ter assistentie, maar niet zelf de kluisjes openen.

De ‘Checklist Controle op wapenbezit in en rond scholen’ geeft de benodigde stappen voor de invoering van een wapencontrole. Download de checklist op bureaubeke.nl.

De gemeente is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de schoolomgeving. De gemeente voert de regie op het integraal veiligheidsbeleid waar schoolveiligheid onderdeel van uitmaakt. De gemeente faciliteert, monitort, evalueert en stimuleert de netwerksamenwerking. Het gemeentelijk beleid wordt mede geëvalueerd op basis van de veiligheidsrapportage die de scholen jaarlijks opstellen

De gemeente voert meestal de regie over de aanpak van een convenant schoolveiligheid. Als regiehouder ziet de gemeente toe op de naleving van de gemaakte afspraken en houdt in de gaten of de resultaten worden behaald. Actieve sturing hierop is een voorwaarde voor succes, omdat anders het risico groot is dat het convenant alleen een stuk papier is. Ook biedt de gemeente facilitaire ondersteuning aan bij de uitvoering van de gemaakte afspraken.

DeInspectie van het Onderwijs controleert of scholen voldoende maatregelen nemen voor een veilige omgeving voor leerlingen en onderwijspersoneel. De inspectie let er bijvoorbeeld op of scholen de sociale veiligheid monitoren. Ook controleert de Inspectie of er op scholen een vast aanspreekpunt voor pesten is. Op basis van een risicoanalyse en eventueel nader onderzoek bepaalt zij hoeveel toezicht een school nodig heeft. Voor het toezicht wordt gebruik gemaakt van onderzoekskaders.

School en de politie hebben samen de taak om criminaliteit en overlast op en rond de school tegen te gaan. De politie treedt op als er delicten worden gepleegd. Ook heeft de politie een preventieve taak: signaleren, adviseren en doorverwijzen.

Samen voor een veilige school: deze gespreksleidraad voor onderwijsinstellingen en politie van het CCV brengt structuur in het gesprek, biedt informatie en voorbeelden uit de praktijk én bevat een formulier dat zowel digitaal als met de pen is in te vullen.

De Jeugd-ggz heeft psychosociale kennis in huis; deze kennis is van belang om de oorzaken en achtergronden van agressief, crimineel of overlastgevend gedrag van leerlingen op school te begrijpen en te behandelen.

Halt richt zich op het voorkomen, bestrijden en straffen van jeugdcriminaliteit. Halt heeft de wettelijke taak om grensoverschrijdend gedrag van jongeren te bestraffen. Zo’n 16.000 jongeren per jaar krijgen een Halt-straf opgelegd.

De Halt-straf heeft tot doel grensoverschrijdend gedrag zo vroeg mogelijk te stoppen en genoegdoening te geven aan slachtoffers. De straf confronteert de jongere met zijn gedrag en de gevolgen daarvan.

Ook bezoekt Halt scholen voor het geven van voorlichtingslessen of schoolveiligheidsadvies.

Als een school zorgen heeft over een kind, kan het Zorg Advies Team (ZAT) om advies worden gevraagd. In het ZAT werken professionals uit het onderwijs en de zorg structureel samen om problemen van jongeren vroeg te signaleren, te bespreken en zo nodig passende hulp te organiseren.

Passend onderwijs is de naam voor de manier waarop extra ondersteuning voor leerlingen wordt georganiseerd. Het is niet een aparte schoolsoort. Passend onderwijs geldt voor alle basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs.

Doel van passend onderwijs is ervoor te zorgen dat leerlingen onderwijs krijgen dat bij hen past, dat ze ondersteuning krijgen als dat nodig is, en dat er geen leerlingen meer thuiszitten. Kijk voormeer informatie op rijksoverheid.nl en onderwijsconsument.nl.

Een school werkt samen met diverse partijen. Een onderdeel van de samenwerking is gegevensuitwisseling. Er zijn vaak vragen over wat een school en externe partners wel en niet mogen uitwisselen vanwege privacyregels. Deze infographic op wijkteamswerkenmetjeugd.nl laat zien hoe je om moet gaan met gegevensuitwisseling.

Over gegevensuitwisseling is ook een uitgebreide handreiking geschreven door het Nederlands Jeugdinstituut.

Ook biedt het document Zó krijg je zicht op jongeren handvatten voor leerlichtambtenaar en intern begeleider / zorgcoordinator als het gaat om gegevensuitwisseling tussen het veiligheids- en sociaal domein.

In het veiligheidsplan van elke school moet staan welk gedrag, zaken of strafbare feiten de school tolereert en welke niet. Als de school wil samenwerken met de politie moet ook dat vermeld worden. Staat de samenwerking tussen scholen en politie niet vermeld in het veiligheidsplan, dan heeft de politie geen recht om wapencontroles uit te voeren. Kijk voor meer informatie op de website van School & Veiligheid.

De gespreksleidraad Samen voor een veilige school van het CCV voor onderwijsinstellingen en politie brengt structuur in het gesprek, biedt informatie en voorbeelden uit de praktijk én bevat een formulier dat zowel digitaal als met de pen is in te vullen.

De leerplichtambtenaar controleert of ouders en jongeren zich houden aan de leerplicht. Als er problemen zijn met het schoolbezoek, zoekt hij samen met de school en ouders naar een oplossing. Elke gemeente moet ten minste één leerplichtambtenaar in dienst hebben. Steeds vaker werkt de leerplichtambtenaar voor een samenwerkingsverband van gemeenten of vanuit een regionaal bureau leerplicht (rbl).

Een wijkteam geeft inwoners die dat nodig hebben ondersteuning, een steuntje in de rug. Sociale wijkteams staan dichtbij de mensen in de wijk en kunnen daarom problemen vroeg onderkennen en aanpakken. Wijkteammedewerkers hebben veel contact met organisaties, zoals scholen.

De politie mag de kluisjes van leerlingen openen als zij een huiszoekingsbevel hebben. Zo’n bevel krijgt de politie alleen voor 1 kluisje als de huurder ervan wordt verdacht een strafbaar feit te hebben gepleegd. Bijvoorbeeld in het bezit zijn van gestolen goederen of illegale wapens.

Het zorg- en veiligheidshuis heeft een link met de Zorg Advies Teams (ZAT) op de scholen; de casuïstiek die hier besproken wordt kan worden meegenomen in het veiligheidshuis.

Het Openbaar Ministerie (OM) is verantwoordelijk voor de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde. Het OM staat in de praktijk vaak verder van scholen af. Er kunnen wel afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld de snelheid van de afhandeling van een strafbaar feit waarbij een school/leerling betrokken is.

Als het (even) niet goed gaat met een kind, kan Jeugdhulp steun geven. Steeds meer scholen experimenteren met jeugdhulpverleners op locatie.

In het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) kunnen ouders, verzorgers, kinderen en jongeren terecht met vragen over gezondheid, opvoeden, opgroeien en verzorging. In het CJG werken jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen, (dokters)assistenten, (ortho)pedagogen en andere deskundigen.