Jeugdcriminaliteit: ontwikkelingen
Om zicht te hebben op de aard, omvang en ontwikkelingen van jeugdcriminaliteit publiceert het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) in samenwerking met het CBS de monitor Jeugdcriminaliteit. Hun laatste onderzoek vond plaats in 2022. In vergelijking met 2018 werden er in 2022 meer vermogensdelicten zoals winkeldiefstal gepleegd en werden er meer meisjes verdacht.
Monitor Zelfgerapporteerde Jeugdcriminaliteit
Uit de Monitor Zelfgerapporteerde Jeugdcriminaliteit (MZJ, 2020, verschijnt elke 5 jaar) weten we dat ongeveer 37% van de jongeren wel eens een delict heeft gepleegd. De jeugdcriminaliteit daalt, maar steeds meer jongeren zijn wel betrokken bij ernstige geweldsmisdrijven.
Ook worden meer jongeren veroordeeld voor cybercriminaliteit. Misdrijven die jongeren plegen, worden steeds vaker buiten het strafrecht om afgehandeld, bijvoorbeeld door verwijzingen naar Halt. De zaken die bij justitie overblijven worden wel ernstiger en complexer.
Vertaling naar eigen gemeente
Hoe het staat met de jeugdcriminaliteit in jouw gemeente ontdek je door samen met partners (gemeente, politie, jongerenwerk en mogelijk het OM) in gesprek te gaan en informatie te delen. Ook jongerenwerkers en (jeugd)boa’s hebben waardevolle informatie over de ontwikkelingen onder jongeren en wat er nodig is om ze op het rechte pad te houden.
Trends in jeugdcriminaliteit
De laatste jaren daalt over de hele linie de jeugdcriminaliteit. Uit onderzoek van het WODC (2022) blijkt dat de volgende maatschappelijke trends een belangrijke rol hierin spelen: Door de toegenomen beveiliging is het minder eenvoudig om criminaliteit te plegen. Er is ook minder gelegenheid om criminaliteit te plegen. Door de toegenomen digitalisering zitten jongeren meer achter de computer en minder op straat. Daardoor vertonen ze minder (offline) strafbaar gedrag.
De maatschappelijke tolerantie van risico- en delinquent gedrag neemt af en weerhoudt jongeren ervan om een criminele carrière te beginnen. Het politiewerk is meer gericht waardoor de pakkans toeneemt. Delicten plegen wordt daarmee minder aantrekkelijk.
Jeugdcriminaliteit concentreert zich in beperkt aantal buurten
Een kwart van de jeugdcriminaliteit die de politie registreert, blijkt plaats te vinden in slechts 1% van de buurten. En 14% van de jeugdige verdachten woont in 1% van de buurten. Absoluut gezien liggen deze woonbuurten voornamelijk in grote steden, maar rekening houdend met het aantal jongeren dat in een buurt woont, liggen deze ook in landelijke gebieden. Om jeugdcriminaliteit tegen te gaan, moet dus niet alleen op de grote steden worden gefocusd.
Buurten waar typische jeugdcriminaliteit wordt gepleegd, de pleegbuurten, kenmerken zich in het algemeen door relatief veel horeca en winkels. In buurten met meer jeugdige verdachten wonen relatief meer jeugdige mannen, mensen met een migratieachtergrond en huishoudens onder het sociaal minimum. Belangrijker dan buurtkenmerken zijn de kenmerken van de verdachten zelf.
Lees in het rapport Woon- en pleegbuurten van geregistreerde jeugdcriminaliteit (WODC, 2022) meer over wat de politie registreerde tussen 2016 tot en met 2019 over jeugdcriminaliteit: in welk type buurten wonen jeugdige plegers en wat kenmerkt buurten waar de delicten worden gepleegd?
Toename ernstige geweldsdelicten
Het aantal minderjarigen dat verdacht wordt van een ernstig geweldsdelict stijgt. In een jaar tijd nam dit toe met 17%; van 1.633 verdachten in 2019 naar 1.904 in 2020. In de leeftijdsgroep tot en met 17 jaar is een sterke stijging van het aantal steekincidenten.
Samenwerken
Professionals uit verschillende vakgebieden, zoals veiligheid, onderwijs of het sociaal domein, kijken met verschillende brillen naar jeugdcriminaliteit. Dat maakt samenwerking soms zo lastig. In 2023 verzamelde het NJi lessen uit de praktijk in een magazine
Toolbox Wapens en Jongeren
In de toolbox Wapens en Jongeren lees je meer over wapenbezit en geweld met wapens onder jongeren en vind je informatie en best practices om dit tegen te gaan.