Stoppen is afzien

Welke rol dichten jongeren toe aan professionals bij de keuze om te stoppen met criminaliteit? Dat was de centrale vraag van het onderzoek ‘Stoppen is afzien’.

Beschrijving

Er is tot nu toe weinig onderzoek gedaan naar het stoppen met criminaliteit bij jongeren. Ook over de betekenis die jongeren verlenen aan professionals in dit proces van stoppen met criminaliteit is nog weinig bekend. Dit onderzoek is daarom vooral gericht in beleving en betekenisgeving, waardoor er is gekozen voor het afnemen van interviews aan de hand van een topiclijst.

Bij de selectie van respondenten zijn de volgende drie criteria gehanteerd: 1) tussen de 16 en 26 jaar; 2) strafbare feiten gepleegd (bij voorkeur minimaal drie delicten) en; 3) bereid om te praten over de eigen ervaringen. Er is gestreefd naar een zo divers mogelijke doelgroep qua sekse, qua etnische herkomst en zo divers mogelijk voor wat betreft strafbare feiten die zij hebben gepleegd. De 34 respondenten zijn geworven via Justitiële Jeugdinrichting Den Hey-Acker en via eigen werving.

Conclusies

Ondanks dat jongeren aangeven dat het vooral op henzelf aan zal komen om te stoppen met criminaliteit, laten zij zien behoefte te hebben aan praktische en morele steun van professionals. Een duwtje in de rug kan hen helpen om door te pakken naar daadwerkelijk stoppen. Sociale professionals zullen op hun beurt moeten zien om te gaan met sociaal wenselijk gedrag en met wantrouwen en teleurstelling van jongeren.

Jongeren ervaren zeer gebrekkige hulp bij het reintegratieproces. Alle jongeren geven aan dat in de fase van reintegratie hulp onontbeerlijk is. Dit betekent hulp en steun van iemand die de weg weet en die met hen drempels wil overwinnen om hun zaken te regelen.

Er is een enorme behoefte vanuit jongeren om door de professionals gezien te worden in wie ze werkelijk zijn. Jongeren spreken in dit onderzoek duidelijk uit dat ze behoefte hebben aan een sociale professional die sturend en direct is (regels stelt, duidelijk is, waar je van op aan kunt) én die steunend en zorgend is.

De thuissituatie van jongeren wordt, naast vrienden, vaak als aanleiding voor delictgedrag genoemd. Hoewel het breken met vrienden een hulpmiddel om te stoppen blijkt, spreken nagenoeg alle jongeren uit dat ze hun familie nodig hebben om hun delictgedrag te veranderen en een criminaliteitsvrije toekomst vorm te geven. Er zitten twee kanten aan die behoefte aan steun uit de familie. Jongeren willen het weer goed maken met de familie onder andere door hun schaamte en schuldgevoel. Als tweede reden telt voor jongeren de steun die zij nodig hebben om hun leven anders te gaan invullen, want zij beseffen maar al te goed dat stoppen niet gemakkelijk is.

Aanbevelingen

• Help jongeren bij het verwezenlijken van ‘huisje, boompje, beestje’;
• Betrek ouders / verzorgers;
• Zet jongeren in als ervaringsdeskundigen.
• Luister actief naar de jongere en informeer de jongere;
• Beschouw de jongere als meer dan een crimineel;
• Wees duidelijk;
• Stimuleer hoop en vertrouwen.

Auteurs

Marie-José Geenen.

Organisatie

Expertisecentrum Veiligheid, Avans Hogeschool.