Grote broer en zus – Breda

De grote broer en zus-aanpak heeft verschillende doelen: samen met de jongeren de veiligheid in de wijk bevorderen, voorkomen van jeugdoverlast, jongeren toekomstperspectief bieden en verbeteren van banden tussen groepen in de wijk.

Grote broer en zus werken vraaggericht. Zij zijn dagelijks actief in de wijken en kijken waar behoeften of kansen liggen om daar door middel van sociaal-culturele activiteiten op in te spelen. Tijdens het straatwerk brengen ze in kaart wat er leeft en speelt in een wijk. Ook spreken ze andere jongeren aan op hun gedrag of maken gewoon een praatje met wijkbewoners. De grote broers en zussen hebben een belangrijke signaalfunctie. Ze proberen moeilijk bereikbare jongeren meer bij de wijk te betrekken.

Het is een positieve, opbouwende aanpak met de nadruk op de ontwikkeling van jeugdigen. Door dit te koppelen aan vragen en behoeften vanuit de wijk is er ook meerwaarde voor de buurt.

Uitgangspunten van de aanpak:

• De ontwikkeling van de broers en zussen staat centraal.
• De grote broers en zussen hoeven niet vanuit een autoritaire houding te handelen, omdat de jongere kinderen tegen hen op kijken.
• De grote broers en zussen bouwen een relatie op met de kinderen in de wijk omdat ze dagelijks aanwezig zijn.
• De grote broers en zussen zijn rolmodellen voor de jongere jeugd.

Volgens de sociale identiteitstheorie (Tajfel, Turner) hebben mensen de behoefte om bij een groep te horen. Ze identificeren zich met groepsleden (in-group), nemen normen en waarden over en nemen afstand van de rest (out-group). Afwijkend gedrag van leeftijdsgenoten vergroot het risico op crimineel gedrag van een jongere (Barnes et al., 2006). Door een omgeving te maken met jongeren/volwassenen met pro-sociaal gedrag, is de kans op terugval in afwijkend gedrag minder groot.

De sociale controletheorie (Hirschi, 1969) is een belangrijke beschermende factor voor criminaliteit. Personen die een goede band hebben met de omgeving en betrokken zijn bij activiteiten in de maatschappij vertonen minder snel crimineel gedrag. Het lijkt erop dat verhogen van de sociale controle zorgt voor afname in crimineel gedrag van de jongere. Er zijn veel aanwijzingen dat deze theorie klopt in praktijk (Zimmerman, Bingenheimer & Notaro, 2002).

Grote broers zijn jongens in de leeftijd van 14 t/m 23 jaar. Grote zussen zijn meiden in de leeftijd van 16 t/m 23 jaar. Zij willen een positieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid binnen de wijk waar zij actief zijn, en vaak ook zelf vandaan komen. Jongeren kunnen zichzelf aanmelden. Een deel doet dit als vrijwilligerswerk en een ander deel loopt stage.

De grote broers en zussen worden gecoacht en getraind op hun vaardigheden en competenties. Er vindt maandelijks een statusgesprek plaats waarbij onder andere zelfreflectie, scholing, privéomstandigheden, activiteiten, bijeenkomsten en leerdoelen worden besproken. Bovendien wordt gewerkt met een statussysteem waarin de jongeren kunnen doorgroeien naar meer vaardigheden, competenties en verantwoordelijkheden.

Uit evaluatieonderzoek (2009) blijkt dat de ervaringen van de betrokken partners van Grote broer overwegend positief zijn. Zij zien dat de overlast in de wijken afneemt. De politie ziet dat er meer rust is in de wijk en dat bewoners zich veiliger voelen. Ook uit cijfers van de wijkscan blijkt dat het aantal incidentmeldingen en inbraken afneemt.

GBGZ is in 2008 in de Hoge Vucht in Breda gestart. In 2013 zijn ze in samenspraak met jongeren ook in de wijk Haagse Beemden in Breda van start gegaan en vanaf dat jaar zijn er ook zussen bijgekomen. 1 januari 2022 is de derde locatie geopend in Breda Zuidwest.