Direct naar content
4 september 2025LVB jongeren en criminaliteit

Handreiking Zelfrapportage LVB

Deze zomer publiceerde het Landelijk Kenniscentrum LVB de Handreiking Zelfrapportage LVB. Vaak worden bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) standaard tests en vragenlijsten ingezet bedoeld voor mensen zonder een LVB. Deze instrumenten, maar ook de wijze van afname, sluiten vaak onvoldoende aan op specifieke kenmerken die veel voorkomen bij mensen met een LVB. Voor een betrouwbare test of vragenlijst zijn daarom aanpassingen nodig die wel rekening houden met de LVB. Daar gaat deze handreiking over.

Jongen en vrouw

Wat is een LVB?

Mensen met een LVB hebben een IQ tussen de 50 en 85 en ervaren beperkingen in het dagelijks functioneren, zoals bij sociale vaardigheden, zelfstandig wonen en werken. Dit betekent niet dat ze geen waardevolle zelfrapportages kunnen leveren, maar dat er extra aandacht nodig is om ervoor te zorgen dat de instrumenten en afnameprocedures goed aansluiten bij hun mogelijkheden.

Gevolgen van een LVB voor zelfrapportage

Voor mensen met een LVB kunnen er verschillende uitdagingen zijn bij het invullen van tests en vragenlijsten. Zo kunnen ze moeite hebben met taalbegrip, abstracte begrippen of het beantwoorden van open vragen. Ook kunnen ze geneigd zijn om sociaal wenselijke antwoorden te geven, of moeite hebben met het plaatsen van gebeurtenissen in de tijd. Het is dus belangrijk dat instrumenten eenvoudig, concreet en duidelijk zijn.

Aanbevelingen

Bij het ontwikkelen van een test of vragenlijst is het volgens het Landelijk Kenniscentrum LVB belangrijk om de beoogde doelgroep te betrekken. Dit kan bijvoorbeeld via focusgroepen waarin mensen met een LVB feedback geven op de vragen, het taalgebruik en de visuele ondersteuning. De inhoud van de vragen moet herkenbaar zijn voor de doelgroep, bij voorkeur gebaseerd op hun eigen belevingswereld.

Bij de afname van tests en vragenlijsten is het belangrijk dat de omgeving rustig en overzichtelijk is, zonder afleidende prikkels. De testleider moet een positieve en geduldige houding hebben, en het taalgebruik moet worden aangepast aan het niveau van de respondent. Tijdens de afname kunnen korte pauzes helpen om de concentratie te behouden.

Scoring en terugkoppeling van resultaten

In de Handreiking Zelfrapportage LVB wordt ook benadrukt dat de resultaten van een test  zorgvuldig moet worden geïnterpreteerd. Het is belangrijk om niet alleen kwantitatieve data te gebruiken, maar ook kwalitatieve informatie uit de afname zelf, zoals observaties van het gedrag van de respondent. Bij het terugkoppelen van de resultaten moet de testleider rekening houden met de emotionele impact op de respondent en de taal- en begripsmogelijkheden.

Bron: Landelijk Kenniscentrum LVB

Meer informatie over jongeren met een LVB en criminaliteit, vind je in ons onderwerp ‘LVB & jeugdcriminaliteit. Voorkom dat jongeren met een LVB tussen wal en schip raken’.

Bekijk ook eens deze berichten

Bekijk het overzicht

Neem contact met ons op

"*" geeft vereiste velden aan