‘Sociaal werk moet meer opkomen voor de belangen van jongeren met geldproblemen’
Steeds meer jongeren maken zich zorgen over stijgende prijzen en geldproblemen. Dit zag Paula Smith, docent en onderzoeker aan de Hogeschool Inholland, onder meer terug in een verkennend onderzoek naar jongeren, geldstress en vraagverlegenheid.
Op Socialevraagstukken.nl vertelt ze over dit onderzoek, dat zij in 2022 vanuit het lectoraat Empowerment & Professionalisering van Hogeschool Inholland hebben gedaan. Jongeren die zij spraken, vinden dat zij hun geldproblemen in eerste instantie zelf moeten oplossen en vragen liever niet om hulp als zij in de financiële problemen zitten.
Tekort
Naast dat het ervaren van schaarste ‒ een tekort aan geld, voedsel en/of onderdak – zorgt voor stress, wordt een collectief probleem nog te vaak weggezet als een individueel probleem, stelt Smith. “Problemen van mensen zijn privékwesties geworden en persoonlijk gemaakt. In het sociaal domein laat dit zich vertalen in de oneindige focus op individuele gedragsverandering. En dat terwijl problemen van mensen vaak collectief van aard zijn. Het is niet de schuld van mensen zelf dat zij geen betaalbaar huis kunnen vinden, onvoldoende inkomen hebben om rond te komen en hun energiekosten niet meer kunnen betalen. Deze problemen zijn het directe gevolg van politieke keuzes.”
Gevoelig onderwerp
Het bespreken van financiële problemen is voor jongeren een gevoelig onderwerp dat je niet zomaar met iedereen doet, bijvoorbeeld met klas- of studiegenoten die minder dichtbij staan. Smith: “We hoorden dan terug: ‘Daar praat je toch niet over?’ en ‘Waarom moeten zij weten dat ik geen geld heb?’” Maar doordat ze het niet durven of willen bespreken, hebben jongeren geen goed beeld van de financiële situatie van anderen. Ze hebben het gevoel er alleen voor te staan en vinden weinig herkenning bij anderen.
Publieke kwesties
Volgens Smith laat dit zien dat jongeren hun problemen te persoonlijk hebben gemaakt: “Geldproblemen zijn privékwesties geworden en moeten (weer) publieke kwesties worden. Het zijn namelijk niet alleen individuele, maar vooral maatschappelijke vraagstukken.” Volgens haar moet dan ook de kern eerst worden aangepakt: de geldstress.
Wat hebben jongeren in armoede het meeste nodig? Smith betoogt dat dit geen consult is over hoe ze de regie en controle weer kunnen terugkrijgen. “Om jongeren de macht en kracht over hun leven terug te geven – en dus bij te dragen aan empowerment – is het essentieel dat we ondersteuning gaan omdenken. Dat betekent dat er een einde moeten komen aan onbegrijpelijke en bureaucratische systemen waar tientallen verschillende soorten professionals opereren in een onsamenhangend en fragmentarisch geheel van regelingen, voorzieningen en diensten.” Een simpele basis voor iedereen moet volgens haar het uitgangspunt zijn. Daarnaast moet er perspectief geboden worden op een betaalbaar huis, betekenisvol werk en voldoende geld. Dit geldt volgens Smith in het bijzonder voor de groei, ontwikkeling en ontplooiing van jongeren.