Multi Systeem Therapie MST

Het doel van MST is om ernstige gedragsproblemen van de jongere te verminderen en ervoor te zorgen dat het gezin en de omgeving in staat zijn om toekomstige problemen zelfstandig het hoofd te bieden. Zodat de jongere thuis kan (blijven) wonen en uithuisplaatsing wordt voorkomen of verkort.

Dit betekent concreet dat MST aan het eind van de behandeling de volgende hoofdresultaten (‘Ultimate Outcomes’) behaalt:

1. De jongere blijft thuis wonen (uithuisplaatsing voorkomen) of woont weer thuis (uithuisplaatsing verkort).
2. De jongere gaat naar school of heeft werk/geïndiceerde dagbesteding.
3. De jongere vertoont geen delictgedrag dat leidt tot een actie door het systeem (zoals verwijzing naar Halt of gerechtelijke vervolging).

Als dat van toepassing is:

4. De jongere heeft het problematisch middelengebruik en/of excessief gamen/gokken/internetgedrag verminderd, zodat er geen sprake meer is van nadelige beïnvloeding van het dagelijks functioneren.

MST is een op maat gesneden intensieve gezinsbehandeling van gemiddeld vier tot vijf maanden, waarin het gezin 24/7 een therapeut ter beschikking heeft. De MST therapeut bezoekt het gezin meerdere keren per week.

MST richt zich op de factoren die volgens wetenschappelijk onderzoek ernstige gedragsproblemen veroorzaken en in stand houden. In alle systemen rondom de jongere zoekt de MST-therapeut met de sleutelfiguren (belangrijke betrokkenen) naar factoren die samenhangen met het probleemgedrag. In al die systemen intervenieert MST: het gezin, de bredere familie, school, de buurt, vrienden/leeftijdsgenoten en specifieke individuele factoren. Er wordt daarom nauw samengewerkt met de omgeving van het gezin, zoals onderwijsinstellingen, politie, buurtwerk en sportvoorzieningen. MST werkt met een analytisch model en behandelprincipes die op maat worden ingezet, waardoor de behandeling altijd is afgestemd op de behoeften van de jongere en het gezin/systeem (zie Hoe werkt MST?).

De MST-therapeut zet behandeltechnieken en -strategieën in die bewezen effectief zijn. Zoals cognitieve gedragstherapie, systeemtherapie en contingency management. De behandeling is voortdurend gericht op het versterken van de probleemoplossende vaardigheden van het gezin en de opvoedvaardigheden van de opvoeders en het sociale netwerk. Dit vergroot de veerkracht van het gezin. Daarmee is het gezin beter in staat om zelf in de toekomst problemen duurzaam op te lossen.

MST is een multisystemische interventie in de leefomgeving van een jongere. De behandeling is gericht op de jongere, de opvoeders en factoren buiten het gezin, zoals omgang met leeftijdgenoten, school en het sociale netwerk. In MST staat het analytisch proces centraal, waarbinnen voortdurend wordt gewerkt aan het verminderen van de risicofactoren en het versterken van de beschermende factoren die op dat moment een rol spelen in het probleemgedrag van de jongere.

Aan MST ligt bovendien de theorie van verandering ten grondslag, die hoofdzakelijk gebaseerd is op verschillende aspecten van de sociaalecologische theorie van Bronfenbrenner (1979) en waarvan de werkzaamheid is aangetoond (Deković, Asscher, Manders, Prins & Van der Laan, 2012). Het uitgangspunt is dat het de ernstige gedragsproblemen van een jongere worden veroorzaakt door kenmerken van de jongere zelf, het gezin, de vriendengroep, de school en de buurt. Het probleemgedrag is alleen te begrijpen als het wordt bezien binnen deze systemen en in de natuurlijke context. Vanuit deze visie komt de therapeut aan huis, zoekt hij samen met de sleutelfiguren altijd in alle systemen naar oorzaken voor het probleemgedrag. De therapeut en opvoeders werken samen met alle systemen rondom de jongere om het probleemgedrag te verminderen. De therapeut gebruikt technieken die altijd bewezen effectief zijn voor de factoren die ermee moeten worden beïnvloed.

Multisysteem Therapie (MST) is bedoeld voor jongeren van 10 tot 19 jaar met ernstige gedragsproblemen, zoals agressie, spijbelen, plegen van delicten, weglopen, middelenmisbruik en omgang met verkeerde vrienden.

MST richt zich voor een groot deel op de verantwoordelijke opvoeders. Het is dan ook van belang dat de opvoeders gedurende de behandeling de verantwoordelijkheid willen dragen voor de jongere. In het algemeen is kenmerkend voor de opvoeders dat de opvoedtaak als (te) zwaar wordt ervaren en dat de opvoeders zich ernstig belast voelen.

Om ervoor te zorgen dat de behandeling door alle therapeuten wereldwijd wordt uitgevoerd zoals bedoeld en de kwaliteit van alle MST-behandelingen te kunnen garanderen, heeft MST een stevig kwaliteitssysteem (zie MST Kwaliteitssysteem). Het kwaliteitssysteem is kenmerkend en onderscheidend voor MST en betreft onder andere:

• duidelijke beschrijving van de methodiek;
• gedegen aandacht voor implementatie op inhoudelijk- en organisatieniveau;
• voortdurende metingen naar modeltrouw (‘adherence’);
• doorlopende scholing;
• concrete wekelijkse coaching op casuïstiek in supervisie en consultatie;
• meten en monitoren van alle behandelresultaten;
• voortdurende kwaliteitsverbetering naar aanleiding van monitoring en uitkomsten uit wetenschappelijk onderzoek.

MST wordt uitgevoerd door een team van drie tot vier hoogopgeleide, ervaren en gecertificeerde therapeuten. Het zijn behandelaren met een academisch werk- en denkniveau. Het team wordt intensief begeleid en getraind door een supervisor met ervaring op het gebied van gedragsmatige/systemische hulpverlening. De supervisor is minimaal 28 uur per week verbonden aan een MST team. Daarnaast wordt het team wekelijks begeleid en getraind door een expert van MST-Nederland/België.

Door de intensiteit van de behandelingen heeft een MST therapeut een kleine caseload van gemiddeld vier tot vijf gezinnen. Therapeuten en supervisoren zijn flexibel beschikbaar om aan de behoeften van de gezinnen te kunnen voldoen. Afspraken kunnen ook plaatsvinden buiten kantoortijden en in het weekend. Het MST team heeft een 24/7 bereikbaarheidssysteem, waardoor er altijd een MST therapeut bereikbaar is voor de gezinnen en een MST-supervisor voor de therapeuten.

Multisysteem Therapie is een evidence based practice (EBP). Er is wereldwijd veel onderzoek gedaan naar MST: er zijn 91 studies voltooid, waaraan meer dan 64.000 gezinnen hebben deelgenomen. Deze hebben geleid tot meer dan 170 peer-reviewed wetenschappelijke publicaties (MST Services, 2022). De effectiviteit voor jongeren met ernstige gedragsproblemen is herhaaldelijk aangetoond, waardoor MST wereldwijd is erkend op het hoogste niveau door Blueprints.

Ook in Nederland is veel onderzoek uitgevoerd naar MST. Een Nederlandse gerandomiseerde studie (RCT) heeft de effectiviteit van MST in Nederland aangetoond (Asscher et al., 2013), evenals de werkzaamheid van de ‘MST theorie van verandering’: doordat opvoeders zich competenter voelen, verbeteren hun opvoedvaardigheden en daardoor vermindert het probleemgedrag van de jongere (Deković et al., 2012).

Uit een Nederlandse meta-analyse naar wereldwijd onderzoek naar MST blijkt dat MST effectief is in het verminderen van ernstige gedragsproblemen, recidive, uithuisplaatsing, gezinsproblematiek, middelenmisbruik en omgang met verkeerde vrienden (Van der Stouwe, Asscher, Stams, Deković & Van der Laan, 2014). De positieve effecten van MST in Nederland zijn vergelijkbaar met de positieve bevindingen in de Verenigde Staten en Noorwegen en houden op de lange termijn duurzaam stand (Asscher et al., 2013; Asscher et al., 2014). Bovendien is MST kosteneffectief met een maatschappelijke besparing van ongeveer 50% ten opzichte van de controleconditie (Vermeulen, Jansen, Knorth, Buskens & Reijneveld, 2017).