So-Cool

So-Cool is een individuele aanpak die zich richt op het vergroten van sociale vaardigheden, sociale probleemoplossing, het zelfvertrouwen van jongeren om daarmee de kans op recidive te verminderen en het vergroten van sociale steun in de omgeving van jongeren. So-Cool heeft als hoofddoel het verminderen van de kans op recidive bij delinquente jongeren met een licht verstandelijke beperking.

De training bestaat afhankelijk van de in te zetten variant, uit 17 of 23 bijeenkomsten van 75 minuten. 3 of 4 praktijkbijeenkomsten van 120 minuten maken hier ook onderdeel van uit. Daarnaast is er een nazorgtraject dat bestaat uit één boostersessie en 6 follow-up contacten.

So-Cool is een individuele training die wordt opgelegd voor 17 (regulier) of 23 (verlengd) bijeenkomsten. De training bestaat uit:

1. Startbijeenkomsten: kennismaking, dagelijkse routine interview, wensen jongere en ouders en invullen meerdere vragenlijsten (4 bijeenkomsten).
2. Planbijeenkomst: kennismaking met de buddy en bespreking van het trainingsplan (één bijeenkomst).
3. Trainingsbijeenkomsten: werken aan vaardigheidstekorten (9 of 15 bijeenkomsten).
4. Tussen –en eindevaluatie: invullen van vragenlijsten en presentatie resultaten (3 bijeenkomsten).
5. Nazorg traject: aan het eind van het traject vindt er 1 boostersessie plaats en 6 follow-up contacten. Voor de uitvoering van de So-Cool training zijn 5 handleidingen beschikbaar: een programmahandleiding voor trainers, een theoriehandleiding, opleidingshandleiding, managementhandleiding en beoordelings- en een evaluatiehandleiding voor opleiders.

Jongeren die voor So-Cool in aanmerking komen, hebben beperkte sociale en probleemoplossingsvaardigheden, als gevolg van hun licht verstandelijke beperking (LVB). Uit Nederlands onderzoek blijkt dat 10-20% van de jongeren met een LVB antisociaal of delinquent gedrag vertoont, dat is vaker dan hun niet-LVB leeftijdsgenoten. Daarnaast zijn jongeren met een LVB binnen het justitiële systeem oververtegenwoordigd.

Onderzoek toont aan dat het trainen van de sociale informatieverwerking de sociale probleemoplossende vaardigheden verbetert en dat agressief gedrag bij personen met een LVB afneemt. Daarom richt So-Cool zich op het versterken van probleemoplossingsvaardigheden en sociale vaardigheden die een rol hebben gespeeld bij het delict.

So-Cool is bedoeld voor jongeren van 12 tot 23 jaar met een IQ tussen de 50 en 85 met tekorten in sociale probleemoplossingsvaardigheden en die één of meerdere delicten hebben gepleegd. De training wordt in het kader van een leerstraf opgelegd. De bemiddelende doelgroep waarop So-Cool zich richt, bestaat uit de ouders/opvoeders van de jongere en buddy’s (steunfiguren voor de jongere).

Afhankelijk van de ernst van de tekorten in de sociale probleemoplossingsvaardigheden, komt een jongere in aanmerking voor de reguliere of verlengde variant van So-Cool. Meer tekorten op het gebied van de sociale probleemoplossingsvaardigheden geven een indicatie voor de verlengde variant. Dit geldt ook als de jongere wat betreft leervermogen onvoldoende van de reguliere variant kan profiteren.

Naar aanleiding van een procesevaluatie in 2016 heeft doorontwikkeling plaatsgevonden. Als resultaat daarvan zijn aanvullend beschikbaar: een aangepaste beschrijving van de criteria voor de doelgroep en een oplegger bij de programmahandleiding met verdiepende informatie en opdrachten over een aantal thema’s (bijvoorbeeld seksueel grensoverschrijdend gedrag), risicovol middelengebruik en betrekken van het netwerk. Hiermee zijn de trainers beter voorbereid om de gesprekken hierover met de jongere aan te gaan.

De trainers nemen deel aan de 5-daagse basisopleiding tot So-Cool trainer. Zij leren om de verschillende methoden en technieken die in de programmahandleiding beschreven staan, toe te passen bij de voorbereiding en uitvoering van een So-Cool trainingsbijeenkomst.

Een belangrijk kenmerk van So-Cool is dat het programma op maat voor de jongere wordt gemaakt; de daarvoor benodigde voorbereidingen maken daarom ook deel uit van het programma van de opleiding tot So-Cool trainer.

De verantwoordelijkheid voor de implementatie van de leerstraf So-Cool ligt bij de Raad voor de Kinderbescherming. De totale investering voor een trainer is €2.610.

Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar de aanpak. Wel is er een procesevaluatie uitgevoerd waarin de haalbaarheid voor een doeltreffendheids-en effectstudie onderzocht is. Hieruit blijkt dat er een zwaardere doelgroep instroomt dan de beoogde doelgroep. Ook blijkt dat het grootste deel van de werkzame elementen van So-Cool in voldoende mate wordt uitgevoerd zoals dit in de handleiding beschreven is. Ten slotte laat de evaluatie zien dat trainers voldoen aan de eisen van supervisie en opleiding.