Stichting Aanpak Overlast Amsterdam (SAOA)

Het doel van SAOA is stoppen van de overlast die wordt veroorzaakt door jongeren. Dit doet SAOA met interventieteams die bestaan uit straatcoaches en gezinsbezoekers. Straatcoaches spreken de jongeren op straat aan op hun gedrag. De gezinsbezoekers confronteren de ouders met het overlastgevende gedrag van hun kind. Vervolgens maken de coaches afspraken met de jongeren en de rest van het gezin en wordt bekeken hoe deze afspraken kunnen worden nagekomen.

Informatie die de straatcoaches en de interventiemedewerkers verzamelen wordt zo snel mogelijk gedeeld met de partners, zoals politie of hulpverleners. Hierdoor wordt de overlast sneller en effectiever aangepakt.

Als er bij SAOA overlast wordt gemeld, schakelen ze direct een straatcoach in. De straatcoach weet wat er speelt op straat en spreekt de jongeren aan op hun gedrag en op de overlast die ze veroorzaken.

Als het nodig is, gaat een interventiemedewerker van SAOA langs en wijst de ouders op de verantwoordelijkheid die ze hebben voor het gedrag van hun kinderen. De medewerker maakt afspraken met de ouders en de jongeren om te voorkomen dat er opnieuw overlast ontstaat. De straatcoaches en de interventiemedewerkers controleren daarna of de jongeren zich houden aan de gemaakte afspraken.

Uit wetenschappelijke literatuur is bekend wat mogelijke oorzaken zijn van overlastgevende gedrag van jongeren (in groepsverband). Deze oorzaken bestaan uit 3 hoofdcategorieën: straatcultuur, groepsdruk en gebrek aan sociale controle. Deze elementen zijn verwerkt in de aanpak van SAOA.

De aanpak van SAOA berust op 2 belangrijke pijlers: de aanwezigheid op straat en het bezoeken van gezinnen. Daarnaast zijn onderstaande bestanddelen relevant:

• Lik op stuk: na binnenkomst van een melding wordt er binnen 24 uur gehandeld.
• Er is altijd sprake van direct contact.
• Flexbiliteit van inzet (gezinscoaches werken over het algemeen buiten gangbare kantoortijden).
• Afstemming van de medewerkers op de doelgroep (de achtergrond van de gezinsbezoekers wordt zoveel mogelijk afgestemd op het gezin).
• De gezinsbezoekers gebruiken een gezinsgerichte aanpak (het gedrag van de broertjes en zusjes wordt meegenomen).
• Samenwerking tussen straatcoaches en gezinsbezoekers.
• Straatcoaches en gezinsbezoekers wiselen achter de schermen informatie uit. In de directe aanpak op straat werken straatcoaches en gezinsbezoekers aanvullend, maar wel apart van elkaar.

Overlastgevende jongeren in Amsterdam en hun ouders, broers en zussen.

De straatcoaches van SAOA volgen een opleiding aan de Straatcoachacademie van SAOA. De opleiding maakt straatcoaches vertrouwd met zaken als veiligheid, communicatie, multicultureel vakmanschap, omgang met agressie en geweld, fietsvaardigheden en rapporteren.

De interventiemedewerkers zijn, net als de straatcoaches, professionals die 7 dagen per week actief zijn. Zij weten hoe ze om moeten gaan met jongeren die overlast veroorzaken. Het team van interventiemedewerkers bestaat uit medewerkers met verschillende culturele achtergronden.

De aanpak is in 2012 geëvalueerd. Hieruit blijkt dat straatcoaches en gezinsbezoekers bijdragen aan de afname van jeugdoverlast. Het oorzakelijke verband is aannemelijk omdat de straatcoaches in staat zijn de oorzaken van overlastgevend gedrag in de openbare ruimte (straatcultuur, groepsdruk en gebrek aan controle) deels weg te nemen. De samenwerking met de politie zorgt ervoor dat straatcoaches geen bevoegdheden nodig hebben om te verbaliseren. Het is wel erg belangrijk dat de politie direct verbaliseert als de straatcoaches aangeven dat de jongeren overlast hebben gepleegd.

Ook interventiemedewerkers dragen bij aan de toename van controle op jongeren. Door ouders te confronteren met het gedrag van hun kind stellen zij ouders in staat hun verantwoordelijkheid te nemen. Uit het onderzoek blijkt dat ouders vaak geschrokken reageren op de boodschap van de gezinsbezoekers, omdat zij niet (of niet tot in detail) wisten van het gedrag van hun kind.Verwacht wordt dat ouders het gedrag van hun kind meer cotroleren door het werk van gezinsbezoekers. De gegevens om dit te bevestigen, ontbreken momenteel echter nog.

De overkoepelende functie van straatcoaches en gezinsbezoekers is doorslaggevend voor het succes. Ze beschikken vaak over informatie die andere ketenpartners in staat stellen op te treden of zorg te bieden.