Stop Nu Ander Plan (SNAP)

SNAP heeft als belangrijkste doel jonge kinderen (tussen de 6 en 12 jaar) op school te houden en ernstig probleemgedrag te verminderen en delinquent gedrag of recidive te voorkomen. Alleen gedragstraining werkt voor een jong kind met ernstig probleemgedrag vaak niet of onvoldoende. Juist voor kinderen met een verhoogd risico op crimineel gedrag ontbreekt de samenwerking tussen zorg, politie en onderwijs vaak nog. Terwijl voor deze doelgroep een snelle aanpak essentieel en kansrijk is, om erger te voorkomen.

De basistraining voor zowel de kinderen als voor de ouders bestaat uit 13 wekelijke bijeenkomsten. Er zijn aparte groepen voor jongens en meisjes. In de meidengroep ligt de focus op relaties, zelfbeeld en sociaal-emotionele ontwikkeling. Bij de jongensgroep ligt de focus op het gedrag en het maken van de juiste keuzes en speelt de training in op voorlopers van criminaliteit.

De geïntegreerde aanpak bestaat uit verschillende fasen:

1. Aanmeldingsprocedures: in de aanmeldingsfase speelt het SNAP-protocol een belangrijke rol. Het doel van dit protocol is een juiste doorverwijzing. Neveneffect is dat de gezamenlijke toepassing van het protocol (politie, school, Bureau Jeugdzorg, gemeentelijke instanties en behandelaars), verwijzers bewust maakt van de problematiek en de mogelijkheden voor behandeling.

2. Gendersensitieve gestructureerde risicotaxatie: vervolgens worden de risicofactoren in kaart gebracht. De risico- en beschermende factoren voor delinquent gedrag bij kinderen onder de 12 jaar worden beoordeeld met de Early Assessment Risk List (EARL). Het gevalideerde risico-taxatie instrument heeft een jongens- en een meisjesvariant.

3. Gendersensitieve behandeling: SNAP bestaat uit basistrainingen in groepsvorm van 12 weken voor het kind en de ouders afzonderlijk. In de meisjesgroep is er specifieke aandacht voor een gezonde moeder-dochter relatie en de seksuele ontwikkeling. Bij de jongens is er extra aandacht voor agressiebeheersing en omgaan met autoriteitsfiguren. Binnen de ouder- en kindertraining wordt gebruik gemaakt van technieken uit de cognitieve gedragstherapie.

Tijdens de trainingen worden agressieregulatie, oplossingsvaardigheden, opvoedingsvaardigheden en sociale vaardigheden aangeleerd. Bij de kindertraining wordt uitdrukkelijk rekening gehouden met de aandachtspanne van het kind.

Uit onderzoek is gebleken dat interventies inzetten vóór het twaalfde levensjaar van een kind effectiever is dan ingrijpen in de adolescentie (Boendermaker, 2008). Daarnaast is het voor jonge kinderen met ernstige gedragsproblematiek belangrijk dat het hele gezin en de omgeving erbij betrokken wordt.

Deze geïntegreerde aanpak op maat is voor jonge kinderen (6-12 jaar) met politiecontacten en/of gedragsproblemen. Vaak is sprake van problemen met emotieregulatie en agressie en komen zij op meerdere leefgebieden in de problemen. Er is voor jongens en meisjes een afzonderlijk programma, omdat de risicofactoren verschillen. Ook de ouders volgen een programma.

Binnen SNAP wordt gebruik gemaakt van:

• Vrijwilligers: vrijwilligers die de broertjes en zusjes kunnen opvangen tijdens de trainingssessies.
• SNAP-trainers:SNAP-trainers zijn hbo-gekwalificeerd en hebben een Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ)-registratie. SNAP-trainers hebben bovendien met succes de training van SNAP-trainer behaald. Gestreefd wordt naar een multidisciplinair team met ervaring in zowel ambulante jeugdzorg als jeugd GGZ. Dezelfde trainers dienen 13 weken lang voor de groepen te staan, zodat stabiliteit voor de deelnemers is gegarandeerd.
• SNAP-train-de-trainers:SNAP-trainers kunnen na minimaal 2 jaar werkervaring in overleg met een SNAP-train-de-trainerscursus volgen en nieuwe trainers opleiden tot SNAP-trainer.
• SNAP-supervisor: de SNAP-supervisor beschikt over dezelfde kwaliteiten en eigenschappen als de SNAP-trainer. Daarnaast is de SNAP-supervisor academisch geschoold in de gedragswetenschappen en een specialisatie als GZ-psycholoog of een vergelijkbare opleiding.

De SNAP-methodiek wordt gemonitord. Gezinnen vullen vragenlijsten in aan het begin bij de intake, bij de start van de training, aan het eind van de training en bij afsluiting van de begeleiding. Ook is er een follow-up na 6 maanden en ligt er een plan om een follow-up na 12 of 40 maanden toe te voegen.

Uit internationaal onderzoek is gebleken dat bij tijdig ingrijpen de SNAP-aanpak zeer effectief is in het verminderen van delict- en antisociaal gedrag van jonge kinderen. Ook is aangetoond dat de competenties van de kinderen worden verhoogd. Kinderen zijn na het volgen van het programma in staat om het aangeleerde gedrag met betrekking tot zelfcontrole of het probleemoplossend vermogen toe te passen. De sociale vaardigheden, agressiemanagement en impulscontrole van de kinderen zijn verbeterd.