In de wereld van juridische innovatie staat wijkrechtspraak centraal als een nieuwe aanpak om de traditionele rechtspraak te transformeren. Wijkrechtspraak is geïnspireerd op de community courts uit de Verenigde Staten. Het succes van deze aanpak zit vooral in de voortvarende en integrale aanpak. Onderzoek toont aan dat deze werkwijze bijdraagt aan een daling van criminaliteit en recidive in de buurt. Maar ondanks deze resultaten roept deze nieuwe benadering cruciale vragen op: is dit echt de weg voorwaarts of zitten we vast in een juridisch doolhof?
Column door Danisa Latuhihin, adviseur jeugdcriminaliteit
“Een jongen van 16 spijbelt en nodigt regelmatig vrienden thuis uit om nachtenlang te gamen en te blowen. Dit veroorzaakt geluidsoverlast voor de buren. Zijn moeder is alcoholverslaafd en er zijn financiële schulden.” Aan de hand van dit voorbeeld is wijkrechtspraak multiproblematiek opgezet.
Multiproblematiek verwijst naar het ervaren van meerdere problemen tegelijkertijd gedurende een lange tijd. Deze problemen hebben invloed op verschillende aspecten van iemands leven, zoals huisvesting, werk, inkomen, schulden, onderwijs en criminaliteit. Het is door de complexiteit van deze problemen moeilijk voor mensen om hun leven op orde te krijgen en te houden. Voor hulpverlenende instanties is het vaak lastig om effectief om te gaan met multiproblematiek door de versnippering van hulp, het gebrek aan samenwerking, beperkingen in de regelgeving, onvoldoende afstemming tussen disciplines en het feit dat mensen vaak geen hulp willen. Wijkrechtspraak multiproblematiek probeert hier verandering in te brengen door samen te werken en gezamenlijk problemen aan te pakken, om zo duurzame oplossingen te vinden voor de betrokkenen.
Sommige Nederlandse rechters zijn enthousiast over de verschuiving naar een probleemoplossende rechtspraak, terwijl anderen vasthouden aan het klassieke systeem. Voorstanders benadrukken de voordelen van deze aanpak, zoals snelheid, praktijkgerichtheid en aandacht voor menselijke problemen. En natuurlijk zijn er zoals bij elke vernieuwing ook uitdagingen.
Tegenstanders betwijfelen of deze aanpak past binnen een democratische rechtsstaat. De vrijheid om creatieve oplossingen te bedenken, zou volgens hen kunnen leiden tot willekeurige uitkomsten en conflicten met cruciale rechtsbeginselen zoals rechtsgelijkheid en rechtszekerheid. De vraag rijst of deze nieuwe benadering wel past binnen de fundamenten van ons rechtssysteem. Ze twijfelen ook aan de praktische haalbaarheid van het oplossen van problemen via wijkrechtbanken.
“Houden we vast aan het bekende of wagen we de sprong naar het onbekende?”
Laatst gaf ik een presentatie bij de Wijkrechtspraak op Rotterdam-Zuid. Het was inspirerend om te zien hoe toegewijde professionals met passie voor hun vak samenkwamen om innovatieve oplossingen te bedenken voor complexe uitdagingen. Wat mij opviel was de unieke aanpak waar elke zaak op maat wordt behandeld. Ze kijken niet alleen naar de juridische aspecten, maar ook naar onderliggende problemen zoals sociaal-economische factoren. Hierdoor dragen ze bij aan duurzame oplossingen.
Bovendien is de tijd die professionals nemen om vóór de zitting een passende aanpak te vinden opvallend. Een professional benadrukte: “Je merkt dat betrokkenen zich veel verantwoordelijker voelen voor hun eigen proces, omdat ze er meer bij betrokken worden. Ook komt bijna altijd iemand opdagen tijdens een zitting, terwijl dat bij een gewone rechtbank vaak niet het geval is.”
Is wijkrechtspraak multiproblematiek de oplossing voor de toekomst, of kunnen ze vandaag al bijdragen aan oplossingen? Als je het mij vraagt, zijn ze een oplossing voor vandaag én de toekomst. Onderzoek toont aan dat deze benadering effectief is bij het oplossen van complexe problemen. Wel is de samenwerking tussen verschillende organisaties in het veiligheids-, sociale en zorg domein essentieel. Door deze samenwerking kan in individuele gevallen resultaten worden bereikt die anders veel langer zouden duren om tot stand te komen of niet mogelijk zouden zijn. Wijkrechtspraak werkt als een brug tussen al deze partijen, waardoor betere oplossingen worden bereikt.
De weg naar vernieuwing is nooit eenvoudig. Het is wel een discussie waard of we vasthouden aan het bekende of de sprong wagen naar het onbekende. Wijkrechtspraak heeft een sleutel voor een succesvolle verandering in handen. Het is nu afwachten of deze nieuwe benadering succesvol zal zijn in de juridische wereld.
Danisa is een echte aanpakker en heeft een flinke dosis doorzettingsvermogen. Deze criminologe/sociologe bijt zich vast in complexe veiligheidsvraagstukken en ziet graag snel resultaat. Door de juiste vragen te stellen komt ze snel tot de kern. Altijd in voor een grapje en een echte teamplayer.
Nieuws
Nieuws
Nieuws