Interview project Cyberouders

Hoe zijn jullie op het idee van Cyberouders gekomen?

We horen vaak van scholen en ouders dat de digitale leefwereld van kinderen een veelbesproken onderwerp is. Ouders ervaren vaak een kennisachterstand op het gebied van online veiligheid en voelen zich daarom machteloos of onzeker in de digitale opvoeding en begeleiding van hun kind. Er zijn nog weinig projecten specifiek gericht op ouders en kinderen, vooral buiten school om. Kinderen in deze leeftijd gaan zelfstandig het internet op, krijgen hun eerste telefoon of zitten op sociale media, terwijl ouders niet altijd weten welke risico’s er spelen of hoe ze daarover het gesprek kunnen voeren Het is belangrijk om ouders te ondersteunen in deze fase.

Wat willen jullie met dit project bereiken?

We willen ouders vooral zelfverzekerder maken in hun rol. Niet door met het vingertje te wijzen of ze te overladen met technische kennis, maar door samen het gesprek aan te gaan. Het gaat erom dat je er voor je kind kunt zijn als het gaat om online dingen: hoe stel je grenzen, maar blijf je ook in verbinding? Veel ouders willen hun kinderen graag die digitale opvoeding meegeven, maar denken dat ze alles moeten weten – en dat is gewoon niet realistisch. Kinderen groeien op in een totaal andere digitale wereld. Het gaat er niet om dat je precies weet hoe elke app werkt, maar dat je snapt wat de impact is van social media, en dat je daar met je kind over kunt praten. Al is het maar door interesse te tonen of een open gesprek te voeren – dat maakt al het verschil.

Het doel is om zo vroeg mogelijk digitale weerbaarheid te versterken en preventief problemen te voorkomen. Door ouders de kans te geven zich aan te melden als cyberouder geef je hen de mogelijkheid om zelf hun ideeën uit te werken. Ook luisteren ouders vaak beter naar andere ouders in plaats van naar professionals. Op deze manier hopen we dat dit thema op een natuurlijke manier gaat leven in de omgeving van kinderen.

Is er ook een wetenschappelijke basis voor deze aanpak?

Ja, we baseren ons onder andere op inzichten uit de pedagogiek en ook op inzichten uit het netwerk mediawijsheid en preventieprogramma’s van het NJi. Maar we maken het vooral praktisch. Ouders hebben niet per se behoefte aan theorie – ze willen weten: wat kan ik nu doen thuis aan de keukentafel?

Op welke ouders en kinderen richten jullie je vooral?

We kijken met name naar ouders van kinderen tussen de 8 en 12 jaar. Die zitten vaak in de bovenbouw van de basisschool. Dit is een belangrijke overgangsfase: kinderen gaan steeds zelfstandiger online, maar missen nog de vaardigheden om digitale risico’s goed in te schatten. De begeleiding van hun ouders hebben ze dus hard nodig. Tegelijkertijd zitten ouders vaak met vragen als: “Vanaf welke leeftijd mag mijn kind op TikTok?”, “Hoe stel ik goede afspraken op?” of “Wat als mijn kind gepest wordt in een groepsapp?”.

Dat is geen makkelijke doelgroep. Hoe lukt het jullie om hen te bereiken?

Klopt, ouders zijn vaak druk, en mediaopvoeding voelt soms als ‘erbij’ in plaats van ‘essentieel’. We merken dat we ze beter bereiken als we aansluiten bij plekken waar ze al komen: basisscholen, buurthuizen of via sportclubs. En we werken veel samen met mensen uit de wijk zelf – die weten hoe je mensen aanspreekt en vertrouwen opbouwt. Zonder dat het belerend voelt.

Welke onderwerpen komen er zoal aan bod tijdens jullie bijeenkomsten?

We hebben het over dingen als phishing, sexting, online pesten, en ook over wat je doet als er iets misgaat. Niet vanuit paniek, maar juist om ouders bewust te maken: wat speelt er, wat kun jij doen? En vooral: hoe blijf je in gesprek met je kind? Ouders hoeven echt niet alles te snappen van Snapchat of Roblox, maar wel dat ze bereikbaar zijn.

Hoe ziet de opbouw van het project er verder uit?

We zijn gestart met een algemene kick-offbijeenkomst, waarbij we het bewust wat breder hielden. Ouders konden daar terecht met vragen over schermtijd, instellingen op apps, maar ook over serieuzere thema’s zoals online grooming, sextortion en online pesten. Daarna hebben we de focus wat versmald: ouders die interesse hadden konden zich aanmelden als cyberouder. Met deze groep ouders willen we graag verder bouwen en in gesprek. We onderzoeken welke rol de cyberouders precies willen hebben. Kunnen ze misschien een gastles geven op de school van hun kinderen? Willen ze het onderwerp ter sprake brengen op een ouderavond? Of kunnen ze relevante informatie verspreiden onder andere ouders uit hun netwerk? De bijeenkomsten zelf zijn op laagdrempelige plekken zoals buurthuizen of basisscholen. Daarnaast bieden we ook webinars aan, voor ouders die liever online meedoen of wat minder tijd hebben.

Jullie werken ook samen met CJG Breda en mediacoaches – hoe geven jullie daar invulling aan?

Zij hebben al een aanpak ontwikkeld die goed werkt in de praktijk. Die gebruiken we als basis, maar we maken ‘m eigen voor onze regio. En de mediacoaches brengen veel kennis mee over de inhoud, maar zijn ook gewend om met ouders te praten op een laagdrempelige manier vanuit pedagogisch oogpunt. Die combinatie werkt gewoon goed.

Het project is nog in de pilotfase. Wat hopen jullie daarna te doen?

We draaien nu tot en met het 3e kwartaal van 2025 de pilot. In die tijd gaan we veel ophalen: wat werkt, wat niet, wat hebben ouders nodig? Op basis daarvan maken we plannen voor de toekomst. En ja, als het goed bevalt, willen we dit graag breder inzetten. Na de pilot willen we het project graag uitrollen naar meerdere gemeenten. Landelijk? Wie weet. Maar dan wel pas als het écht goed staat en lokaal toepasbaar is.

Tip: Lees ook het interview met Karin Blokland, MediaCoach en Preventiecoördinator bij Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Breda: over jongeren, media en opvoeden in een digitale wereld

Het project Cyberouders behoort bij de City Deal Lokale weerbaarheid Cybercrime. Adviseur jeugd en cyber bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, Siènne Cullen, begeleidt de jeugdprojecten van de City Deal en coördineert de landelijke uitrol van een aantal van deze projecten.