Stop met verstoppertje spelen

Het is soms lastig om signalen die erop wijzen dat een jongere de criminaliteit induikt, te herkennen en door te geven aan je collega’s of partners. Maar signalen niet herkennen, negeren of verbergen, kan ertoe leiden dat een relatief klein probleem zich ontwikkelt en groter wordt. En dan is het pas echt moeilijk op te lossen.

We willen nu juist allemaal op tijd signalen herkennen en opvolgen zodat we laagdrempelige hulp kunnen regelen, dichtbij de jongere en zijn gezin. Om situaties te beoordelen met de menselijke maat in ons achterhoofd en kijken wat er nodig is op dat moment. Dat kunnen bijvoorbeeld een aantal extra gesprekken tussen mentor en leerling zijn. Of dat een jongerenwerker wat langer bij een groepje jongeren blijft staan, voor een luisterend oor. Zo kun je in een vroeg stadium helpen om risicogedrag te verminderen of te voorkomen.

Signaleren doe je samen

Signaleren doe je niet alleen, maar dat doe je juist samen. Signalen dat een jongere de verkeerde keuzes maakt, wil je zo snel mogelijk horen. Let wel, 1 signaal hoeft nog niet te wijzen op een risico. Maar een combinatie van signalen kan dat wel zijn. Denk aan blowen, spijbelen of een andere opvallende verandering in houding en gedrag.

Als je deze signalen ziet, kun je met elkaar op tijd actie nemen en een jongere helpen betere keuzes te maken. De les is dus om de signalen die je ziet op tijd te delen en je zorgen te bespreken. Daar hoef je nog helemaal geen namen bij te noemen. Check het signaal wel eerst altijd bij een directe collega. Vertel wat je ziet, maar ook over je vermoedens of niet pluisgevoelens. Bespreek het ook met de jongere als het kan. Als dat nodig is, kun je het risicosignaal daarna verder brengen in een overleg dat daarvoor is bedoeld.

Goed overzicht

Als professional kun je vaak bij meerdere meldpunten of een speciaal daarvoor ingericht overleg de signalen die je ziet, delen. Soms is het lastig om te bepalen waar je het signaal meldt. Hoort het thuis in het veiligheidsdomein of in het sociaal domein? Zorg dat je een goed overzicht hebt van alle meldpunten en overleggen in beide domeinen. Op die manier weet je waar je met welke signalen terecht kunt. Als jongerenwerker meld je bijvoorbeeld signalen van wapenbezit bij de politie.

Heb je te maken met een combinatie van zorg- en veiligheidssignalen, dan moet je bij verschillende professionals of in verschillende overleggen de melding doen. Zijn er bijvoorbeeld signalen van wapenbezit én problematisch drugsgebruik, dan meld je als jongerenwerker het signaal over het drugsgebruik bij het lokaal team. Je kunt hier om advies vragen of zij pakken dit verder op.

Beste tactiek om je niet meer te verstoppen

Zie je risicosignalen bij een jongere, neem deze dan serieus en handel volgens deze 4 punten:

1. Wees open en eerlijk naar collega’s en partners over de signalen die je ziet.
2. Het is verstandig om van tevoren bij een collega je signaal te checken. Ziet de ander ook wat jij ziet?
3. De signalen over een jongere bespreek je bij voorkeur zonder zijn of haar naam en andere gegevens te noemen. Is het signaal serieus genoeg en goed onderbouwd, dan bespreek je dit met de partner of partners die het meest geschikt is/zijn. Dit hangt af van het soort signaal; gaat het om mogelijk wapenbezit dan meld je dat bij de politie. Gaat het om drugsgebruik, dan meld je het signaal bij het lokaal team.
4. Vind je het moeilijk om te bepalen wat je met een signaal moet doen? Dan is het altijd goed om even terug te gaan naar de basis: met welk doel wil je iets delen? Wat is je rol/taak? Welke informatie is strikt noodzakelijk, kun je het signaal anoniem of op een andere manier delen? Sta ook stil bij hoe je veilig een signaal deelt en hoe je de betreffende jongere zo snel mogelijk vertelt wat je aan het doen bent.

Met deze punten scherp op je netvlies, help je elkaar in het netwerk om signalen beter op te pakken. Dat doe je écht samen, want zo verklein je de kans dat je signalen verstopt of zelf verstoppertje blijft spelen. Door binnen de mogelijkheden die er zijn, een goede manier te vinden om signalen te delen, kunnen we samen jongeren met risicogedag helpen. Zo zorgen we er met elkaar voor dat kinderen veilig kunnen opgroeien.

Criminaliteit is niet alleen iets van politie en justitie. Professionals uit het sociaal domein hebben een belangrijke rol in de vroegsignalering. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid en het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid organiseren samen een reeks van 3 webinars voor professionals in het sociaal en veiligheidsdomein zoals jongerenwerkers, jeugdgezondheidszorg professionals, jeugdzorg professionals, schoolmaatschappelijk werkers, onderwijsprofessionals, politie, beleidsmedewerkers, procesregisseurs. De webinars zijn SKJ-geaccrediteerd.