Doordringen bij jongeren die in de greep van criminelen dreigen te komen
Femke Kaulingfreks van de Hogeschool InHolland deelt in 2 artikelen haar praktische sociaalmaatschappelijke kennis en tips om jongeren op het rechte pad te houden en/of te brengen.
Femke Kaulingfreks is lector Jeugd en Samenleving bij het domein Gezondheid, Sport en Welzijn bij de Hogeschool InHolland. Zij houdt zich in haar lectoraat bezig met complexe en actuele maatschappelijke vraagstukken rondom opgroeien en opvoeden. Haar focus ligt op jeugdempowerment in de wijk, veerkrachtig opgroeien en veranderend vakmanschap van jeugdprofessionals. Aansluitend op haar inspirerende bijdrage aan de livestream van het CCV ‘Jonge aanwas uit de criminaliteit houden’ deelt zij graag in 2 artikelen haar praktische sociaalmaatschappelijke kennis en tips om jongeren op het rechte pad te houden en/of te brengen.
Voor jongeren die in de criminaliteit dreigen te belanden, is een positieve bejegening net zo belangrijk als voor alle andere jongeren. Het is dus goed om in het contact met deze jongeren niet alleen in te gaan op wat ze verkeerd doen. Het is juist bij hen belangrijk aansluiting te zoeken bij hun wensen, behoeften, talenten en dromen. Onderzoek samen met hen welk alternatief perspectief je deze jongeren kunt bieden om zich te ontwikkelen buiten de criminaliteit. Werken met ervaringsdeskundigen kan een positief effect hebben.
Talenten en kwaliteiten benutten
Ervaringsdeskundigen kunnen vanuit hun eigen ervaring aan jongeren laten zien welke andere wegen je kunt bewandelen om een goed bestaan voor jezelf op te bouwen. Ook kunnen zij aangeven wat er voor nodig is om de obstakels op je weg te overwinnen. Die obstakels zijn er natuurlijk altijd.
Een voorbeeld van een organisatie die deze jongeren begeleidt vanuit ervaringsdeskundigheid is Team Enkelband in Rotterdam. De begeleiders gaan een betekenisvolle en duurzame relatie met jongeren aan. Zij maken gebruik van motivational coaching om jongeren aan te zetten tot positieve gedragsverandering. Zo helpen zij hen hun (verborgen) talenten en kwaliteiten te benutten en te versterken. Bijvoorbeeld op het gebied van ondernemerschap, muziek of sport. Ook helpen ze jongeren om structuur aan te brengen in hun dagelijks leven. Dit doen zij onder meer door ze dagen achter elkaar op hetzelfde tijdstip uit hun bed te bellen of thuis op te halen. Verder helpen ze jongeren om strategieën te ontwikkelen, waarmee ze afstand kunnen nemen van een schadelijke groepscultuur. Zij doen dit door te erkennen dat jongeren een vriendengroep nodig hebben waar ze zich thuis bij voelen. Hierbij moeten zij wel weg lopen van risicovolle activiteiten en conflicten.
De begeleiders gaan een betekenisvolle en duurzame relatie met jongeren aan.
Een ander mooi voorbeeld van het inzetten van ervaringsdeskundigen is het netwerk van credible messengers in Amsterdam: ADAMAS. Dit zijn professionals die geworteld zijn in de wijken en die kunnen doordringen tot jongeren die in de (drugs)criminaliteit zitten of daarin dreigen te belanden. Zij bieden hen perspectief en inspireren hen tot ander gedrag. Daarnaast vormen zij een brug richting bestaande initiatieven en instanties om positieve veranderingen te realiseren.
Maatwerk
Uniform communiceren in de relatie met jongeren, die dreigen af te glijden naar criminaliteit, is niet altijd de oplossing. Vaak hebben deze jongeren juist baat bij maatwerk. Persoonlijke begeleiding van iemand die echt de tijd neemt om hen te leren kennen en te ontdekken wat deze unieke jongeren nodig hebben. Meer informatie over het belang van professionele eigenheid in de bejegening van risicojongeren vind je in het rapport ‘Gewoon Normaal’ van het lectoraat Aanpak Jeugdcriminaliteit van de Hogeschool Leiden. Dit rapport gaat over het vinden van de juiste balans tussen het methodisch kunnen onderbouwen van je begeleiding als professional en je niet verliezen in protocollen en aangeleerde technieken.
Specifieke tips over de bejegening van (lvb) jongeren lees je in de rapportages ‘Bevordering maatschappelijke participatie: ervaringen, wensen en behoeften van jongeren 16-23 jaar’ en ‘Bejegening van jongeren 16-23 jaar door professionals’ van de Hogeschool InHolland. Hierin wordt een aantal kernelementen besproken die jongeren belangrijk vinden in het contact met professionele begeleiders. Het gaat hierbij om oprechte betrokkenheid, echt-zijn, onvoorwaardelijke acceptatie, betrouwbaar zijn, beschikbaar zijn en positieve bekrachtiging.
Veel omvattende aanpak vereist
Voor een succesvolle aanpak moet bij jongeren de gevoelde noodzaak om zich in te laten met criminaliteit weggenomen worden. Zij denken bijvoorbeeld dat criminaliteit de enige mogelijkheid is om geld te verdienen, sociale status te verwerven of maatschappelijk succes te ervaren. Als je inzet op het terugdringen van kansenongelijkheid en jeugdwerkloosheid, het tegengaan van discriminatie en racisme en het verminderen van inkomensongelijkheid, dan neem je de noodzaak voor hen weg. Dit zijn allemaal structurele vraagstukken die een veelomvattende aanpak en politieke keuzes vereisen die verder gaan dan criminaliteitspreventie of individuele gedragsverandering alleen.