“We zien dat daders met gemiddeld zo’n 16 jaar al jong voor kleine bedragen van 200 tot 400 euro al zeer ernstige delicten plegen.” Dit zegt Katja Steverink, senior adviseur bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV). Ze reageert hiermee op cijfers van de politie waaruit blijkt dat het aantal aanslagen met explosieven bij woningen onverminderd hoog blijft. In het eerste half jaar van 2025 registreerde de politie 678 aanslagen en pogingen daartoe. In dezelfde periode vorig jaar ging het om 644 incidenten.
In heel 2024 werden zelfs 1543 explosies geregistreerd, een stijging van ruim 70 procent ten opzichte van 2023. “Opvallend is dat deze explosies steeds vaker voortkomen uit conflicten in de relationele sfeer in plaats van dat er een relatie is met georganiseerde criminaliteit. Dat vraagt om een brede aanpak”, zegt Steverink.
Opvallend is dat deze explosies steeds vaker voortkomen uit conflicten in de relationele sfeer.” – Katja Steverink, CCV-adviseur
Gemiddeld zijn er per week in Nederland 26 explosies of pogingen daartoe. Deze explosies hebben een enorme impact op de veiligheid in de wijk en brengen grote risico’s met zich mee. Denk daarbij aan schade aan woningen en de omgeving, maar met name ook aan het risico op slachtoffers. Vorig jaar vielen er acht dodelijke slachtoffers bij woningexplosies. Bij veel incidenten wordt zwaar vuurwerk zoals cobra’s gebruikt, vaak in combinatie met brandbare vloeistoffen. De explosies worden vaak gepleegd met zwaar vuurwerk zoals cobra’s. “De cobra’s die veel gebruikt worden, zijn makkelijk te verkrijgen en het aantal slachtoffers loopt op. Ook de schade in wijken en de impact bij omwonenden is enorm”, zo vertelt de CCV-adviseur.
Doordat de politie al veel daders van explosies heeft aangehouden ontstaat ook een beeld van deze groep. “Het blijkt dat het hier vaak gaat hier om jonge jongens die dit in opdracht van iemand uitvoeren en bereid zijn om voor geld dit soort ernstige delicten te plegen. Het gaat hier om bedragen van 200 tot 400 euro. Deze jongens worden geronseld, maar soms bieden ze zichzelf ook aan om een klus te doen”, zegt de CCV-adviseur naar aanleiding van de analyse van de politie in een webinar over de aanpak van explosies van de VNG donderdag.
De daders zijn over het algemeen tussen de 14 en 27 jaar, maar 16 jaar is de meest voorkomende leeftijd. Het zijn heel veel meerplegers, dus jongeren die al vaker met politie in aanraking zijn geweest of veelplegers. Een klein aantal is maar first offender. Het is een doelgroep die heel beïnvloedbaar en impulsief is, ze willen erbij horen en zijn makkelijk te ronselen.
Het probleem is dat de politie heel veel aanhoudingen verricht, maar de explosies in woonwijken gewoon doorgaan. De hoeveelheid jongens, met name in grote steden, die bereid zijn om voor geld een explosief te plaatsen bij een woning is zo groot, dat er steeds weer heel makkelijk een nieuw iemand gevonden wordt om een klus te klaren. Dat is een uitdaging waar de politie en partners voor staan.
In april is het landelijke Offensief tegen Explosies gepresenteerd. Dit is een brede samenwerking tussen het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV), de Nationale Politie, het Openbaar Ministerie (OM), Aedes (namens woningcorporaties), gemeenten, het Verbond van Verzekeraars, de reclasseringsorganisaties en het bedrijfsleven (VNO-NCW en MKB Nederland). Deze partijen slaan de handen ineen in een actieplan dat zich richt op alle facetten van het explosiegeweld. Steverink: “Omdat we vaststellen dat het aantal explosies opnieuw oploopt, is het nog belangrijker om de handen ineen te slaan en in te zetten op preventie, opsporing en vervolging en handelingsperspectief voor gemeenten en hun partners.”
Nieuws
Nieuws
Nieuws