8 juli 202512-minners, Georganiseerde criminaliteit, Jeugdcriminaliteit, Jeugdgroepen, LVB jongeren en criminaliteit

Steeds meer jongeren betrokken bij georganiseerde misdaad: signalen, oorzaken en beleidsaandacht

Criminele netwerken zetten in Europa – en ook in Nederland – steeds vaker jongeren in voor hun activiteiten. Denk aan drugskoeriers, geldezels, uithalers in havens of zelfs jongeren die geweld plegen in opdracht van een bende. Jongeren worden steeds jonger benaderd – soms al vanaf 12 jaar – en vooral via social media en games.

Waarom doen bendes dit?

Netwerken gebruiken jongeren omdat zij:

makkelijker beïnvloedbaar zijn;
juridisch gezien minder risico vormen;
minder zichtbaar zijn voor politie en justitie.

Daarbij speelt digitalisering een rol. Werving gebeurt vaak online, via social media zoals TikTok en Snapchat, en via versleutelde apps.

Wat maakt jongeren kwetsbaar?

Jongeren worden gelokt met geld, status en een gevoel van erbij horen. Vaak gaat het om jongeren:

met een instabiele thuissituatie;
met familieleden in de criminaliteit;
uit kwetsbare wijken met weinig toekomstperspectief;
zonder begeleiding (zoals alleenstaande minderjarige vreemdelingen).

Soms is sprake van dwang of uitbuiting, bijvoorbeeld door mensenhandelaren of familieclans.

Wat zien we in Nederland?

Verschuiving van grote steden naar kleinere gemeenten en dorpen.
Jongeren uit criminele families die moeilijk loskomen van het circuit.
Digitale werving die moeilijk traceerbaar is.

In Tilburg loopt het programma Breaking the Cycle, gericht op jongeren uit criminele gezinnen. Ook in andere landen zijn best practices te vinden, zoals mentorprogramma’s, beschermde pleeggezinnen of wijkgerichte preventie met politie en hulpverlening.

Wat kun je als beleidsmaker of coördinator doen?

Breng lokale risico’s en kwetsbare groepen in kaart.
Stimuleer vroegsignalering bij jongerenwerk, onderwijs en wijkteams.
Investeer in lokale preventie met een breed netwerk (jeugd, veiligheid, zorg).
Werk samen met politie, OM en jeugdhulp om de keten te sluiten.
Zorg voor digitale alertheid: jongeren worden vaak online benaderd.

EU zet stevig in op aanpak

De Europese Commissie heeft in 2023 een roadmap aangenomen om drugshandel en jeugdrekrutering tegen te gaan. Hierin staan acties op het gebied van preventie, online veiligheid en samenwerking. Ook VN-organisaties zoals UNICEF en UNODC investeren in re-integratie van jongeren.

Meer weten over dit thema?

Bekijk het volledige rapport (in het Engels) of neem contact op met de CCV-adviseurs jeugdcriminaliteit voor duiding of advisering in de aanpak jeugdcriminaliteit. Mail naar jeugd@hetccv.nl.

Meer informatie over hoe je jongeren uit de georganiseerde criminaliteit houdt, vind je in het dossier over georganiseerde criminaliteit.
Of boek de interactieve training over jeugdcriminaliteit ‘Anders zien, kijken en doen’ voor jou en je lokale netwerk.