“Burgemeester overweegt gebiedsverbod voor verdachten kermisruzie.” “Burgemeester: gebiedsverbod voor 5 jongeren.” “Gebiedsverbod voor overlastgevers winkelcentrum Overkapel.” Het zijn zomaar wat krantenkoppen van de afgelopen maanden. Wanneer is een gebiedsverbod effectief?
“Burgemeester overweegt gebiedsverbod voor verdachten kermisruzie.” “Burgemeester: gebiedsverbod voor 5 jongeren.” “Gebiedsverbod voor overlastgevers winkelcentrum Overkapel.” Het zijn zomaar wat krantenkoppen van de afgelopen maanden. Wanneer is een gebiedsverbod effectief?
Verstoort een jeugdgroep ernstig de openbare orde, dan kan de burgemeester een gebiedsverbod opleggen. Gert-Jan Schippers van Adviesbureau voor Veiligheid en Handhaving werkte in diverse gemeenten met het gebiedsverbod, onder andere in IJsselstein en Zaanstad. Schippers: “Als eerste moet je de incidenten nauwkeurig analyseren. Dossiervorming is essentieel bij het opleggen van een gebiedsverbod. Uit de analyse wordt duidelijk wie binnen de jeugdgroep verantwoordelijk is voor 1 of meerdere incident. Pas als je de groepsdynamische werking binnen een jeugdgroep begrijpt, kun je bepalen of een gebiedsverbod een effectief middel is.”
Bij een jeugdgroep die ernstige overlast veroorzaakt, wil je zowel de overlast beëindigen als het groepsgedrag aanpakken. Een gebiedsverbod is een persoonsgerichte maatregel en geeft de mogelijkheid om specifieke personen weg te houden van een locatie. Het doel is om de overlast te beperken. Dan moet je dus hard kunnen maken wie precies verantwoordelijk is voor de overlast. Schippers: “Zo scheid je de zogenoemde koplopers van de meelopers. Je beïnvloedt daarmee de groepsdynamiek. Meelopers zijn dan vaak beter te benaderen omdat de leiding in de groep wegvalt. Daar gebruik je andere interventies voor dan bij de koplopers.”
Een gemeente kan ook andere middelen inzetten om ernstige overlast van een jeugdgroep aan te pakken. Steeds vaker werken gemeenten met een bestuurlijke dwangsom. Schippers: “Hiermee kun je veel hogere boetes opleggen voor negatief gedrag. In de praktijk blijkt het effect van zo’n dwangsom groot. Jongeren passen hun gedrag aan en de overlast wordt minder of stopt.”
Een ander middel is het samenscholingsverbod. Dit is een interventie op de hele jeugdgroep in plaats van op de personen die negatief gedrag vertonen. Schippers: “Dat is dan ook de reden dat deze maatregel vaak in de praktijk niet werkt. De jeugdgroep gaat dan bijvoorbeeld ergens anders overlast veroorzaken. Dat is dan in het beste geval, want in sommige gevallen leidde een samenscholingsverbod zelfs tot escalaties. Dan moeten alsnog zwaardere maatregelen uit de kast worden gehaald.”
Voor elke maatregel geldt dat het aankomt op de controle van de naleving. Er moet voldoende capaciteit zijn bij de politie en eventueel (jeugd)boa’s om het gebiedsverbod te handhaven en de overtredingen vast te leggen. Cameratoezicht kan hier een rol in spelen. Schippers: “Maar hoe dan ook kost het handhaven en vastleggen de nodige capaciteit en inzet van verschillende partners. Jammer genoeg wordt dit in de praktijk vaak onderschat.”
Bezint dus eer ge begint en analyseer nauwkeurig de incidenten. Doorgrond je de groepsdynamiek, en kun je de koplopers van de meelopers scheiden? Bepaal vervolgens welke interventie het meest passend en doeltreffend is. Gebruik hierbij het verbeterde werkproces aanpak problematische jeugdgroepen en groepsgedrag. Dat maakt de kans op een succesvolle aanpak van ernstige jeugdoverlast vele malen groter.
Nieuws
Nieuws
Nieuws